Hoofd, hart en hara
Hoofd, hart en hara zijn binnen het Taoïsme drie belangrijke begrippen. Tevens zijn het belangrijke pijlers waarop mijn stoelmassage-opleiding is gestoeld. In mijn persoonlijke zoektocht naar meer rust, helpt het inzicht hierin mij nog elke dag. “Hoofd-hart-hara” kun je zien als drie krachtcentra in de mens en de drie gebieden waar de aandacht kan zijn.
In ons hoofd huist ons denken. In onze westerse maatschappij zijn we daar met de jaren erg goed in geworden en dat heeft ons heel veel gebracht. Ook de meeste zintuigen (ogen, oren, tong en neus) vind je er. Dat het hoofd het gebied is waar snel de meeste aandacht naar toe gaat, is dan ook niet zo verwonderlijk. Logisch dat ons hoofd gemakkelijk vol of zelfs over loopt.
In ons hart huist het gevoel, de liefde, de verbinding die we voelen met alles en iedereen om ons heen. Ook daar zijn we best goed in, al hoor je regelmatig mensen roepen: “ik zit te veel in mijn hoofd, ik wil meer vanuit mijn hart gaan leven”. Deze vraag levert veelal frictie op omdat moeten kiezen tussen “hoofd of hart” en “verstand of gevoel” nog niet zo simpel blijkt. De oplossing ligt niet in het kiezen maar in het meenemen van de hara.
Hara is een Japans woord en staat voor het krachtcentrum in de onderbuik. Hoewel hara voor velen een onbekend en zelfs raar woord is, geeft enige uitleg vaak meteen dat “aha-gevoel” van herkenning. Denk bijvoorbeeld eens aan het beeld van de karateka – meestal met zwarte band – die onder het slaken van een oerkreet een enorme balk of steen met blote hand doormidden slaat. Je hoofd roept: “dit kan niet, onmogelijk”, je gevoel zegt: “dit gaat verschrikkelijk pijn doen” en toch doet hij of zij het in één klap. De karateka heeft de oerkracht die daarvoor nodig is vanuit de hara gecentreerd. Zonder het als woord te kennen ervaren we de hara ook als we “in de flow” zitten; dat heerlijke tijdloze bezig zijn met iets, waarbij denken, voelen en doen samenvallen, waardoor wat je ook doet volstrekt moeiteloos lijkt.
In de hara huist onze aanwezigheid, ons neutrale zijn. Hier komen onze fysieke, geestelijke en spirituele dimensies bijeen, waardoor het mogelijk is ineens iets te ‘weten’ dat ook voor het hoofd en hart de juiste keuze of richting is. Hara is het gebied, iets onder de navel, iets naar binnen, precies de plek waar het leven wordt doorgegeven en waar jouw leven ooit begon. En ook precies de plek waar de Samoerai in het oude Japan zichzelf van het leven beroofde door het plegen van harakiri.
Aandacht in zowel hoofd, hart als hara is belangrijk; ze mogen alle drie meedoen! Echter de verhouding waarin die aandacht verdeeld is, maakt het verschil tussen rust en onrust. In rust kun je de verdeling van aandacht vergelijken met een piramide die stevig op de grond staat; de meeste aandacht onderin (hara), redelijk wat aandacht in het midden (hart) en het minste in de punt (hoofd). In de hectiek van het leven staat onze piramide van aandacht echter vaak op zijn kop, zonder dat we ons daar bewust van zijn.
Er is heel veel aandacht in ons hoofd (ook de adem zit dan hoog in de borst), er is redelijk wat aandacht in het hartgebied (we voelen namelijk wel van alles) maar er is nauwelijks aandacht in de hara; te druk met rennen en hollen vergeten we aanwezig te zijn in het moment. Wat dan heel simpel kan helpen, is om je piramide denkbeeldig om te draaien zodat je aandacht weer kan zakken in je buik. Jaana Siltasalmi heeft hier een geweldige oefening voor bedacht: “De oefening die geen tijd kost maar wel je leven verandert”. Je kunt deze gratis aanvragen via harold@route-62.nl.